Chuối cô đơn hay còn gọi là chuối bạc hà hay chuối hột mồ côi có thân xanh mọc cô độc rất kỳ lạ. Không những thế lại được mọi người tìm kiếm trong rừng sâu vì công dụng chữa bệnh độc nhất vô nhị của nó mà đến cả thuốc tây đôi khi còn phải bó tay.
Hiện nay, loại chuối này khá quý hiếm và được truy lùng nhiều vì thế mà việc tìm kiếm còn hạn chế, khó khăn hơn.
Xem thêm: Cách ngâm rượu hạt chuối cô đơn
Chuối cô đơn là gì?
Đặc điểm
Chuối Cô đơn – tên khoa học là Ensele glaucum (Roxb) E. E Cheesman (Musa glauca Rozb), thuộc họ Chuối – Musaceae. Chuối cô đơn được người dân tộc thiểu số tìm thấy trong rừng sâu với màu xanh cốm ở thân cây, hoa chuối cũng màu xanh mạ chứ không đỏ như chuối ta.
Điều đặc biệt là cây không nhảy cây con trong quá trình sinh trưởng mà chỉ mọc đơn độc một mình cho đến khi ra hoa kết trái và héo cây.
Cây được nhân giống nhờ những bông hoa chuối rụng xuống đất mọc lên thành cây mới. Thân và gốc cây chuối phình to như chân voi nên một số nơi gọi nó là chuối chân voi. Cây mọc đơn độc không thành cụm. Chính vì thế mà trong quả cây có nhiều dưỡng chất tích hợp có thể.
Điều đặc biệt hơn nữa là quả chuối trông khá bình thường nhưng không nhiều hạt như chuối ta, chỉ vài hạt nhưng lại to hơn đầu đũa. Hơn nữa, ở mỗi buồng sẽ có phân chia ra nải đực và nải cái. Chỉ nải cái mới có thể ươm hạt thành cây mới.
Chuối cô đơn thường được tìm thấy ở khu vực các tỉnh miền núi, phía Bắc, miền trung Tây Nguyên như Phú Thọ, Quảng Nam, Gia Lai, Kontum, Lâm Đồng…
Cây cao tầm 3m, đường kính có thể lên tới 0,6m thon dần và gốc bự. Bản lá lớn xanh mạ từ 0,6m ngang và dài tầm 3m. Ngoài thân cây có phủ lớp phấn trắng. Loại chuối này hiếm và rất khó ra hoa nhưng khi ra lại rất kỳ lạ vì hình dạng lẫn màu sắc.
Một số bộ phận của chuối cô đơn
- Bắp chuối: loại này rất to được các nhà hàng ưa chuộn, tuy nhiên thời gian thu hoạch đươc lưu trữ sử dụng khoản 4 ngày, nếu trữ lanh bắp chuối sẽ bị bấm không ngon. Còn nếu mới khai thác bắp loại này ngon hơn chuối nhà rất nhiều.
- Trái chuối cô đơn này có quả rất tròn, ngắn, ú nu, và trái rất dày, không có thon dài như chuối nhà, hay nhỏ thon dài như chuối hột rừng khác. Mỗi quả chuối cho rất nhiều hạt, có kích thước gắp 1,5 đến 2 lần so với chuối hột rừng thông thường. 1 buồn chuối loại này có thể cho 1,5 đến 2kg chuối hột cô đơn.
Vì cây sinh sản thông qua hạt chứ không nhảy cây con như chuối thường nên sinh trưởng và phát triển ít, chậm, rất thấp. Nhưng vì nhiều công dụng trong chữa bệnh nên cây đang được chú ý và nhân giống nhiều hơn. Cũng vì quý và hơi hiếm nên giá trị cao, đem lại thu nhập lớn.
Ý nghĩa chuối cô đơn
Vì sao mà người dân tộc họ rất trân quý cây chuối cô đơn. Bởi chính cây chuối đã cứu sống những căn bệnh mà trước kia khoa học chưa thể can thiệp. Ngoài ra, cây chuối đem đến bữa cơm, cứu đói cứu khát và gắn liền với lịch sử người mẹ vĩ đại, một mối tình đẹp nên câu chuyện cổ tích.
Xưa kia, buôn làng kể lại rằng trước cho một đôi nam nữ yêu nhau sâu đắm nhưng vì bị cấm cản đã dắt nhau bỏ đi. Người chồng do bệnh tật sợ liên lụy mà tự vẫn để lại cô gái bơ vơ bụng mang dạ chửa.
Cô vẫn quyết ngồi chờ người con trai ấy và chết đi vì kiệt sức. Tại nơi đó mọ.c lên cây chuối cô đơn nhất quyết không sinh cây con mà một mình đơn độc nuôi buồng chuối chín và chết đi. Câu chuyện nhắc nhở rằng khi nhìn thấy cây chuối cô đơn là nhớ về người mẹ hào hùng năm xưa đã vĩ đại biết bao.
Hiện nay, để bảo tồn giống chuối cô đơn, năm 2016, Hội Nông dân tỉnh Ninh Thuận đã phối hợp với Trường Cao đẳng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bắc Bộ, Ban Hợp tác quốc tế Trung ương Hội Nông dân Việt Nam khảo sát việc thực hiện mô hình bảo tồn, phát triển giống chuối cô đơn Phước Bình tại huyện Bác Ái.
Đọc ngay: Cỏ tranh chữa sỏi thận, viêm thận, viêm đường tiết niệu, giải độc gan, hạ huyết áp.
Đến nay, chuối cô đơn đã giúp người dân xã Phước Bình “hốt bạc”, với thi nhập từ 60-70 triệu đồng/năm. Được biết, thương lái rất ưu chuộng chuối cô đơn bởi nhiều tác dụng chữa bệnh như trên.
Trên thị trường, chuối cô đơn được rao bán không chỉ dạng quả tươi, mà còn quả ép khô, dạng hạt khô, với giá hạt dao động vào khoảng 90 -300.000 nghìn đồng/kg.
Điều kỳ diệu từ công dụng chuối cô đơn
Cây chuối cô đơn được tìm thấy nhờ tất cả bộ phận của cây đều có thể sử dụng hiệu quả từ thân, cành, lá, hoa, quả. Nhưng đa số quả vẫn là bộ phận quan trọng dùng trong chữa bệnh vì cây mẹ chỉ dùng toàn bộ dinh dưỡng để nuôi trái chín và chết đi.
Công dụng
- Trong điều trị sỏi thận: Hạt chuối cô đơn tách ra khỏi quả và rửa sạch phơi khô. Dùng khoảng 10gr đem tán bột mịn hòa với nước sôi dùng uống hằng ngày. Hoặc có thể đem trái chuối cô đơn đem sắt lát không cần bỏ vỏ, phơi khô và đun nước uống hằng ngày. Thời gian chữa có thể từ khoảng 3 tháng.
- Điều trị tiểu đường: Dùng củ của cây chuối cô đơn sau khi cây đã chết còn lại. Đem vắt đi lấy nước uống hằng ngày sẽ giúp hạ đường huyết hiệu quả.
- Trị sưng tấy, phù nề: Cũng dùng củ chuối hoặc trái chuối, hạt chuối phơi khô đem đun nước uống hằng ngày.
- Hạt chuối cô đơn chữa táo bón ở trẻ: Hạt chuối này rất tốt cho cơ thể, đặc biệt là độ an toàn cao đối với mọi lứa tổi. Với trẻ em, dùng hạt này rất tốt cho cơ thể, giúp chữa các chứng như táo bón, đau bụng lạnh, cảm mạo… Dùng hạt đem rửa sạch, rồi phơi khô, sao vàng hạ thổ, cho trẻ ăn… sẽ giúp chữa bệnh rất tốt.
- Chữa đau bụng, cảm mạo nhờ dùng rễ cây chuối cô đơn đem rửa sạch, phơi khô, xao vàng hạ thổ sắc nước uống.
- Ngoài chữa bênh, bẹ chuối non được dùng trong nấu ăn như môn, mùng. Đem nấu canh hay xào, om đều rất ngon, không chất bảo quản hay thuốc sâu lại lạ miệng rất ngon.
Bài hay: Kim Tiền Thảo chữa sỏi thận, đái rắt đái buốt, chữa trĩ.
Cách ngâm rượu
Quả chuối cô đơn khi chín thường sẽ được dùng để ngâm rượu dùng dần, vừa bảo quản được lâu lại làm tăng công dụng từ quả chuối cô đơn hơn như sau:
Xem thêm: Cách ngâm rượu táo mèo khô với đường phèn
Buồng chuối đem về đợi chín đều sau đó lột hết vỏ đem phơi khô nguyên quả hoặc thái mỏng phơi khô. Tiếp tục đem xao vàng lên hoặc nướng trên than hồng cho rượu ra màu ngà đỏ. Khi chuối khô đem tráng qua một nước rượu sau đó ngâm trong rượu nếp 45 độ. Để rượu ngập mặt chuối hoặc tỷ lệ 1:1. Sau 1 đến 2 tháng là có thể sử dụng, mỗi lần dùng thường 1 ly nhỏ trước khi ăn.
Đọc ngay: Cây mực điều trị suy thận, thận hư, chữa trĩ, gai cột sống, chảy máu chân răng
Lưu ý về chuối cô đơn
Hiện nay việc khai thác chuối cô đơn rất hạn chế vì cây khá hiếm, mọc ở rừng sâu hoặc trong các bản làng. Mà họ lại rất trân quý cây chuối cô đơn nên không cho phép khai thác bừa bãi. Chính vì thế mọi người nên sáng suốt khi đi mua loại thảo dược này. Tránh nhầm lẫn với các loại chuối hột thông thường đẩy giá lên quá cao. Hoặc khi mua cần lựa chọn địa chỉ uy tín, hàng chất lượng không ẩm mốc.
Đối tượng sử dụng hạt chuối cô đơn:
- Bệnh nhân bị hư thận.
- Bệnh nhân đau nhức xương khớp.
- Người bị táo bón lâu năm.
- Người đang trong quá trình điều trị ung thư.
- Người bệnh tiểu đường.
- Người bị bệnh phù thũng.
- Người yếu sinh lý.
- Trẻ em bị đau bụng, cảm mạo.
Chuối cô đơn khá hiếm và thường chỉ mọc trong rừng sâu, vùng cao nguyên nên giá trị của nó rất cao. Cũng vì thế mà nhiều đơn vị, cá nhân hay làm giả hoặc cung cấp hạt chuối cô đơn kém chất lượng, hút hết thành phần dược tính hoặc đã hư, hàng giả. Vì vậy khi mua cần lựa chọn địa chỉ uy tín, đã có kiểm định.
Nguồn tham khảo: